در آیه 3 سوره بروج،منظور از شاهد و مشهود چیست؟




مفسرین در تفسیر ((شاهد)) و ((مشهود)) سخنان بسیار دارند که بعضى آنها را تا سى وجه شمرده اند، از قبیل اینکه بعضى گفته اند: شاهد روز جمعه ، و مشهود روز عرفه است . یا شاهد روز عید قربان و مشهود روز عرفه است . و یا شاهد روز عرفه و مشهود روز قیامت است . یا شاهد فرشته است که علیه انسان شهادت مى دهد و مشهود روز قیامت است . و یا اینکه شاهد گواهانند که علیه مردم شهادت مى دهند و مشهود مردمى هستند که علیه شان شهادت داده شده .

و یا اینکه شاهد امت اسلام و مشهود سایر امت ها هستند. و یا شاهد اعضاى بنى آدم و مشهود خود آدمى است . و یا شاهد حجر الاسود و مشهود حاجیان هستند. و یا شاهد شب و روزها و مشهود بنى آدم است . و یا شاهد انبیا و مشهود محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) است ، و یا شاهد خداى سبحان و مشهود کلمه ((لا اله الا الله )) است .
و یا اینکه شاهد خلق و مشهود حق است یا شاهد خداى تعالى و مشهود روز قیامت است . یا شاهد آدم و ذریه او، و مشهود روز قیامت است . یا شاهد روز ترویه ، و مشهود روز عرفه است و یا روز دوشنبه و روز جمعه است . و یا اینکه شاهد مقربین ، و مشهود علیین هستند. و یا شاهد طفل در داستان اخدود است که به مادرش گفت صبر کن که تو بر حقى ، و مشهود خود واقعه است . و یا اینکه شاهد ملائکه دنبال رو و نویسنده اعمال ، و مشهود قرآن فجر است ، و اقوال دیگرى از این قبیل .

و اکثر این اقوال - به طورى که ملاحظه مى کنید - مبنى بر این است که شهادت را به معناى اداى شهادت بگیریم . و بعضى مبنى بر این است که براى شاهد و مشهود دو معنا قائل شویم ، و خواننده محترم ضعف این دو اساس را به دست آورد و توجه فرمود که : مناسب تر با سیاق این است که این دو کلمه را به معناى مشاهده بگیریم ، هر چند که مستلزم شهادت به معناى ادا در روز قیامت هم باشد،

شهادت در دو کلمه ((شاهد)) و ((مشهود)) به یک معنا است ، و آن عبارت است از حاضر بودن و به چشم خود دیدن ، نه به معناى اقامه شهادت ، براى اینکه اگر به آن معنا مى بود جا داشت بفرماید: ((و مشهود علیه )) چون شهادت به این معنا حتما باید با حرف على متعدى شود.

بنابر این ، کلمه ((شاهد)) قابل انطباق است بر رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلم )، براى اینکه آن جناب امروز شاهد اعمال امت است ، و فرداى قیامت بدانچه دیده شهادت مى دهد. و کلمه ((مشهود)) هم قابل انطباق است با شکنجه اى که کفار به این مؤمنین مى دادند، و وضعى که در آخرت به خود مى گیرند، و یا به عبارتى جزاى آن رفتار، و یا به عبارتى دیگر آنچه در روز قیامت براى این ظالمان و مظلومان رخ مى دهد، چه ثواب و چه عقاب . و بنابر این احتمال نکره آمدن این دو کلمه به منظور تعظیم بوده و خواسته است بفهماند، شاهد و مشهودى که از حیطه تعریف بیرون است.( تفسیرالمیزان)
#معاونت_فرهنگی_مدرسه_علمیه_عصمتیه