یکی از اشکالات دیوید هیوم انگلیسی بر برهان نظم این است که این برهان برهان تجربی است و در مواردی که تجربه کرده ایم اعتبار دارد نه خارج از آن.
مواردی که تجربه کرده ایم تماماً مصنوعات بشری است در مصنوعات بشری بر اساس تجربه دریافتیم که نظم بدون ناظم عاقل و باشعور ممکن نیست اما در پدیده‌های طبیعی در این رابطه تجربه ای نداریم یعنی در پدیده‌های طبیعی تجربه ای نداریم که نظم در آنها با دخالت ناظم باشعور است. بنابراین نمی‌توانیم از مشاهده نظم در پدیده‌های طبیعی و جهان هستی بر وجود ناظم باشعور استدلال کنیم .
پاسخ
برهان نظم برهان تجربی نیست بلکه برهان عقلی است زیرا دخالت عقل و شعور ناظم در پیدایش نظم، حتی در مصنوعات بشری، امر محسوس و قابل تجربه حسی نیست.
این عقل است که حکم می‌کند نظم بدون وجود ناظم آگاه و باشعور ممکن نیست.
دلیل عقلی آن این است که در هر مجموعه منظم گزینش‌های متعددی وجود دارد، از میان گزینه های فراوان گزینش‌های خاصی صورت می‌گیرد تا امر منظم تحقق پیدا کند.
عقل حکم می‌کند گزینش‌ها بدون وجود درک و شعور ممکن نیست. از این گذشته وجود نظم، دلالت بر هدفمندی خاص دارد و هدفمندی بدون درک و شعور ممکن نیست.
جالب این است که هر شخص در درون خویش به علم حضوری، نقش عقل و شعور را در مجموعه منظمی که ایجاد می‌کند می‌یابد، و وابستگی مجموعه منظم به عقل و شعور را ادراک می کند.